Pandemia koronawirusa a rosnące koszty podatkowe przedsiębiorców

W związku z kryzysem w wielu branżach, który spowodowała pandemia COVID-19, właściciele firm zaczęli szukać rozwiązań pomagających przetrwać ten niełatwy czas. Duża grupa przedsiębiorców wybrała środki finansowe w postaci różnego rodzaju kredytów oraz pożyczek. Wsparcie zaproponowane przez rząd w ramach tarczy antykryzysowej nie przewidywało jednak usunięcia ograniczeń powiązanych ze sposobem rozliczania odsetek od pożyczek w kosztach podatku dochodowego od osób prawnych. Przepisy art. 15c ustawy o CIT nie zostały w żaden sposób zmienione. Rodzi to wiele negatywnych konsekwencji dla przedsiębiorców, którzy zanotowali spadek dochodów i wybrali kredyty jako sposób ratowania swojego biznesu. Warto zatrzymać się chwilę nad podatkową stroną tego rozwiązania.

Jakie ograniczenia nakłada art. 15c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Zapis ust. 1 ustawy o CIT mówi o tym, że podatnicy nie mają prawa wliczania do kosztów uzyskania przychodów środków związanych z nadwyżką wydatków na finansowanie dłużne w części większej niż 30% wysokości kwoty, która odpowiada nadwyżce sumy przychodów ze wszystkich źródeł. Sumę pomniejsza się o wartość zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych oraz kosztów finansowania dłużnego nieuwzględnionych w wartości początkowej środka trwałego.

Restrykcja ta dotyczy wyłącznie przypadków, w których koszty finansowania przekraczają wartość 3 milionów złotych. Ograniczenia zawarte w przepisach nie mają zastosowania, gdy kwota ta jest niższa. Dla przykładu – jeśli osoba prawna została obciążona kosztami finansowania w wysokości 4 mln zł, zapisy art. 15c ustawy o CIT są stosowane jedynie do kwoty 1 mln zł. Wnioski te potwierdzają m.in. wyroki Sądu Administracyjnego.

Co można zaliczyć do kosztów finansowania dłużnego?

Koszty finansowania dłużnego obejmują odsetki, w tym odsetki skapitalizowane lub ujęte w wartości początkowej środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej, wszelkiego rodzaju opłaty, prowizje bądź premie, koszty zabezpieczeń zobowiązań oraz część odsetkową raty leasingowej. Obliczając kwotę kosztów finansowania dłużnego, powinno się uwzględniać wszystkie wydatki, które spełniają w określonym roku definicję kosztów uzyskania przychodów.

Trzeba jednak podkreślić, że omawiane ograniczenia rozliczania kosztów finansowania powyżej wspomnianych 30% dotyczą wszystkich wydatków na finansowanie dłużne, również tych od podmiotów niepowiązanych, pochodzenia zewnętrznego. Finalna wysokość restrykcji zależy od indywidualnej sytuacji osoby prawnej. Ma związek także z podatkowym wskaźnikiem EBITDA. Jeśli przychody danego podmiotu zostają zmniejszone, koszty finansowania dłużnego rosną, a to sprawia, że nie można zaliczyć ich do kosztów podatkowych.

W jaki sposób ominąć ograniczenia związane z art. 15c ustawy o CIT?

Rozwiązanie tego problemu jest bardzo nieefektywne i próżno szukać go w tarczach antykryzysowych. Jedyne rozsądne wyjście znajduje się w dotychczas obowiązujących przepisach – to odliczenie kosztów finansowania, które zostają wyłączone w danym roku podatkowym od kosztów uzyskania przychodu w następnych 5 latach podatkowych. Trzeba jednak wziąć pod uwagę fakt, że zgodnie z przepisami w danym roku podatkowym obowiązują określone limity. Jeśli zostaną przekroczone, nie będzie możliwości rozliczenia omawianej nadwyżki.

Brak nowych regulacji, związanych z przepisami art. 15c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, rodzi bardzo poważne konsekwencje dla właścicieli spółek. W czasie kryzysu ich koszty nie spadają tak szybko, jak przychody. Zyski zostają znacznie ograniczone, a konieczność finansowania działalności albo się nie zmienia, albo znacznie rośnie. Taka sytuacja może prowadzić do utraty płynności i zamknięcia biznesu. Zapisy pierwszej tarczy antykryzysowej, czyli ustawy z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych i niektórych innych ustaw całkowicie pomijają kwestię pomocy podatnikom, których dotykają ograniczenia związane z rozliczaniem odsetek od kredytów lub pożyczek.

Czy firmy doczekają się przepisów łagodzących rozliczanie finansowania dłużnego?

Prośby przedsiębiorców dotyczące przynajmniej tymczasowych zmian w art. 15c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pozostały na razie bez odpowiedzi. Zignorowano również apele o przyspieszenie zwrotów VAT, przyjęcie kasowej metody rozliczeń czy uwolnienie pieniędzy z rachunków split payment. Szerokie grono przedsiębiorców uważa, że zaproponowane w tarczach antykryzysowych rozwiązania są jedynie krótkotrwałym maskowaniem licznych problemów - wsparcie podatkowe zostało ograniczone do minimum. Co więcej, z powodu udzielanej firmom doraźnej pomocy państwowej pojawiło się ryzyko częstszych kontroli urzędowych. Działania te mogą dodatkowo utrudnić funkcjonowanie wielu biznesów.